top of page

สัมผัสไทย ให้ชุมชนเล่าเรื่อง

ชุมชนท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมท่าม่วง

จังหวัดกาญจนบุรี

ประวัติความเป็นมาของชุมชน

          ท่าม่วง หรือตลาดเก่าท่าม่วง มีชื่อเดิมคือ ตลาดนางลอย ตั้งอยู่ที่ตำบลท่าม่วง อำเภอท่าม่วง จังหวัดกาญจนบุรี อยู่ระหว่างริมน้ำแม่กลอง และถนนแสงชูโต มีประวัติความเป็นมายาวนานกว่า 117 ปีมาแล้ว ซึ่งที่มาของชื่อ “ท่าม่วง” นั้นไม่มีการบันทึกแน่ชัด แต่มีการบอกเล่าต่อกันมาของผู้อยู่อาศัยในพื้นที่ว่า อาจเป็นเพราะพื้นที่มีการปลูกต้นมะม่วงเป็นจำนวนมาก  และผลผลิตหลักอย่างหนึ่งของชุมชนคือ “ผลมะม่วง” คาดว่า

ชื่อเดิมที่ถูกเรียกคือ “ท่ามะม่วง” และภายหลังอาจมีการเรียกเพี้ยนไปคงเหลือเพียง “ท่าม่วง” การตั้งถิ่นฐานนั้น บ้านเรือนเกือบทั้งหมดตั้งอยู่ริมแม่น้ำแม่กลอง  การเดินทางค้าขายของผู้คนในอดีตจึงใช้เรือเป็นพาหนะหลัก

          กลุ่มคนที่ย้ายถิ่นฐานมาตั้งบ้านเรือนอยู่บริเวณนี้ในระยะแรก คือ ชาวจีนแต้จิ๋ว และชาวจีนแคะ ที่อพยพเข้ามาทำมาหากินในประเทศไทย

บ้านเรือนที่ปลูกสร้างมีลักษณะเป็นห้องแถวชั้นเดียว ผนังทำจากดินผสมแกลบ โครงสร้างหลังคาเป็นไม้ไผ่มุงด้วยจาก ต่อมามีการสร้างเรือน

แถวไม้ชั้นเดียว เรือนแถวไม้สองชั้น และตึกแถวสองชั้นตลอดสองฝั่งถนนจนกลายเป็นตลาดร้านค้าที่สมบูรณ์

          เหตุการณ์ใหญ่ที่เกิดขึ้นกับตลาดท่าม่วง จนทำให้วิถีชีวิตและขนาดของชุมชนเกิดการเปลี่ยนแปลง เหตุการณ์แรก คือ การเกิดอัคคีภัยครั้งใหญ่ในปี พ.ศ.2478 ไฟลุกลามไปติดบ้านเรือนใกล้เคียงที่ตั้งอยู่ทั้งสองฝั่งถนน ส่งผลให้เกิดความเสียหายอย่างหนัก

          เหตุการณ์ที่สอง คือการเกิดอุทกภัยครั้งใหญ่ในปี พ.ศ. 2436 ที่สร้างความเสียหายให้กับอาคารและสิ่งปลูกสร้าง โดยระดับน้ำที่ท่วมชุมชนในครั้งนั้นนานกว่า 1 สัปดาห์

          เหตุการณ์ที่สาม เกิดขึ้นในช่วงสงครามโลกครั้งที่ 2 (พ.ศ. 2482 - 2488) เป็นผลกระทบในเชิงบวกให้กับเศรษฐกิจ จากการที่กองทัพญี่ปุ่นมีการตั้งค่ายทหารที่เขาดินและวังขนาย เพื่อเป็นศูนย์พักชั่วคราวก่อนนำเชลยศึกส่งไปทำงานสร้างทางรถไฟข้ามไปพม่า ทำให้ตลาดท่าม่วงกลายเป็นศูนย์ส่งเสบียงให้กับกองทัพญี่ปุ่น หลังสงครามโลกครั้งที่ 2 ยุติลง วิถีชีวิตความเป็นอยู่ของผู้คนและขนาดของชุมชนท่าม่วงได้มีการเปลี่ยนแปลงและเติบโตขึ้นอย่างมาก ซึ่งกลับมาพร้อมกับความเจริญเชิงพาณิชย์อีกครั้ง

         ปัจจุบันชุมชนท่าม่วงเป็นย่านการท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์ ซึ่งผู้คนในชุมชนได้ร่วมกันอนุรักษ์และฟื้นฟูวิถีชุมชนดั้งเดิมให้กลับมามีชีวิตชีวาอีกครั้ง จนได้รับการคัดเลือกจากสมาคมสถาปนิกสยามในพระบรมราชูปถัมภ์ ในสาขาการอนุรักษ์ศิลปวัฒนธรรมดีเด่นประเภทชุมชน ปี 2559 และได้รับการคัดเลือกเป็นชุมชนที่เป็นแหล่งท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรม ประจำปี 2560 โดยกระทรวงวัฒนธรรม อีกทั้งชุมชนท่าม่วงถือว่าเป็นชุมชนที่เป็นตัวอย่างการอยู่ร่วมกันอย่างสงบสุขในท่ามกลางความแตกต่างของศาสนาและความเชื่อ

bottom of page